خراسان رضوی- سایت کارگزاران: نهمین جلسه دیالوگ شامگاه پنج‌شنبه تحت عنوان «مَشهدُ الفَرهنگ» به همت کانون جوانان حزب کارگزاران سازندگی خراسان رضوی در محل دفتر مرکزی حزب استان در مشهد، و با گفتگویی پیرامون مدیریت فرهنگی شهر مشهد و مناسبت ۱۴ آبان روز فرهنگ عمومی برگزارشد.

در ابتدا جواد آرین‌منش، نمایندهٔ اسبق مجلس و مدیرکل پیشین ادارهٔ فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان، در ارزیابی وضعیت فرهنگی مشهد و تشریح کارویژه شورای فرهنگ عمومی عنوان کرد:

این شورا با اهداف بلندی تشکیل شد ولی به اعتقاد من کاملا ناکام ماند. هدف از تشکیل این شورا ایجاد هماهنگی در بین نهادهای فرهنگی و تحقق اهداف فرهنگی نظام بود. با توجه به اینکه از سال‌های اول پیروزی انقلاب در حوزه فرهنگ حضور داشتم؛ اگر در یک جمله اوضاع فرهنگی مشهد یا خراسان یا کشور را ارزیابی کنم، معتقدم ما هرگز به آن اهداف بلند فرهنگی که مورد نظر بود نرسیدیم و معیاری نیز برای ارزیابی دقیق نداریم.فرهنگ جایگاهی در برنامه‌های توسعه نداشته است. در برنامه سوم قرار بود شاخص هایی برای ارزیابی فرهنگ طراحی شود. یکسری شعارها و حرف‌های خیلی کلی مانند حاکمیت بینش توحیدی، ارتقا عزت نفس، اصالت ارزش‌های معنوی، کرامت انسان، آرمان‌خواهی کمال‌جویی، جزو اهداف فرهنگی جمهوری اسلامی است. آیا واقعا کسی میتواند بگوید که ما حتی در فرهنگ دینی نسبت به 20 سال پیش پیشرفت داشته‌ایم؟

 شاید 70 نهاد و سازمان بودجه فرهنگی میگیرند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از بودجه های فرهنگی کمتر از 10 درصد سهم دارد. نهادهای متعددی داریم که همه متولی فرهنگ هستند. حوزه‌ها، مساجد، هیئت‌ها، حوزه هنری، سازمان تبلیغات، نهادهای رهبری در دانشگاه‌ها از جمله نهادهای رسمی است. و بسیاری نهادهای غیر رسمی از انواع و اقسام مختلف نیز داریم که از بودجه دولت استفاده می‌کنند و ضمنا به هیچکس نیز پاسخگو نیستند. برای مثال زمانی که نماینده مجلس سوالی در مورد مشکلی بپرسد؛ تنها کسی که در تیررس اوست وزیر ارشاد است. وزیر ارشاد باید پاسخگو باشد در حالی که در زمینه فرهنگ اختیاری ندارد. وزیر ارشاد نسبت به حوزه های علمیه، سازمان‌های تبلیغات هیچ ربطی و نقشی ندارد زیرا این نهادها به نوعی زیر نظر رهبری هستند. بنابراین موسسات زیادی هستند که بودجه فرهنگی می‌گیرند اما پاسخگو نیستند.

یکی از اصلی ترین اهداف شورای فرهنگ عمومی که زیر نظر رهبر اداره می شود استفاده از تمام ظرفیت‌های فرهنگی مشهد است. در استان خراسان رضوی ازآن جا که اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد؛ تنوع سلایق باعث کشمکش و تحمیل نظر می شود و مشکلاتی را به وجود آورده است.

در ادامه محمد مدرسی، پژوهشگر فرهنگی و اجتماعی، با برشمردن شاخص‌های فرهنگی، تصریح کرد: ما ابزارها و شاخص های زیادی را برای ارزیابی فرهنگ داریم. شاخص‌هایی مانند همبستگی اجتماعی، اعتماد اجتماعی، سرمایه اجتماعی و آسیب‌های اجتماعی قابل اندازه‌گیری هستند. در پژوهشی که در سال 90 انجام شده‌است؛ میزان اعتماد اجتماعی را در مشهد از 2 از 5 اندازه گیری کرده‌اند. و ما در پژوهش‌های مختلفی که انجام داده‌ایم میزان سرمایه اجتماعی و انسجام اجتماعی را در شهر مشهد پایین دیده‌ایم. آسیب‌های اجتماعی نرخ تقریبا بالایی دارد. ولی اینها به معنای سیاه بودن نیست؛ بلکه بدین معناست که ما نتوانسته‌ایم مسئله را در حوزهٔ فرهنگ حل کنیم.

در برخی حوزه ها دچار بحران هستیم. انزوای اجتماعی یکی از پدیده های دنیای مدرن است. چقدر برای رفع این پدیده کار کرده ایم. اینها تصمیم گیری‌هایی نیست که بروکرات‌ها بتوانند در مورد آن فکر کنند. فرهنگ را نخبگان و گروه‌های مرجع بازتولید میکنند و ما باید به سراغ این‌ها برویم و شورای فرهنگ عمومی زمانی می‌تواند موفق عمل کند که نخبگان و گروههای مرجع (کسانی که جامعه به آنها مراجعه میکندتا رفتار خود را بر اساس رفتار آنها تطبیق دهد) در راس آن قرار گیرند.

باید در مشهد گفتگو کرد. یک سری از مطالبات را نباید در حاکمیت جستجو کرد. بلکه باید گروه‌های مختلف فکری بایکدیگر گفت‌و‌گو کنند و باید در بطن جامعه به دنبال علت بود.