عوامل یک سرخوردگی سیاسی مزمن

سخنان سیدحسین مرعشی در جمع دبیران اول استان‌های حزب کارگزاران سازندگی ایران

۱_ کشور نیازمند یک انتخابات رقابتی و با مشارکت حداکثری است تا یک مجلس ملی و متکثر تشکیل شود. امروز بر همه روشن شده که با حاکمیت اقلیت فکری و سیاسی کشور را نمی‌توان به خوبی اداره کرد. امروز هر کس دوست‌دار ایران، مردم، نظام، امام و رهبری است، این را می‌داند که یک مجلس ملی، فراگیر و کارآمد می‌تواند خیلی از مشکلات کشور را حل کند و کشور را از مسیر فرسایش مستمر به سوی یک مسیر سازنده همراه با بهبودی انتقال دهد. در ادوار گذشته هم، برگزاری انتخابات‌های رقابتی و پرشور خستگی را از تن مردم زدوده و نظام را به مسیر کارآمدی برده است. 

۲_ کسانی که امروز بر مسند دولت و مجلس نشسته‌اند، علاقه‌ای به برگزاری انتخابات رقابتی و پرشور ندارند؛ اقدامی که مجلس و دولت برای اضافه کردن مرحله ثبت‌نام زودهنگام تحت نام پیش ثبت‌نام انجام دادند، نشان می‌دهد که علاقه‌مند به حضور افراد توانا و موثر در انتخابات نیستند. حتی علاقه‌ای به مشارکت جدی مردم هم ندارند. این تصمیم اشتباهی است که ما نسبت به آن هشدار می‌دهیم و آن را مطلقاً با منافع ملی و با ضوابط جمهوریت سازگار نمی‌دانیم.

۳_ واقعیت این است که سیاسیون میانه‌رو و اصلاح‌طلب با توجه به محدودیت‌هایی که در نظام سیاسی برای‌شان ایجاد شده به نظر نمی‌رسد علاقه‌ای به ورود به صحنه داشته باشند و اساساً قادر باشند که نقش‌آفرینی کنند. این هم محصول تاکید بخش مهمی از حاکمیت به تشکیل یک حکومت یکدست است. برخوردهایی که با سیاسیون اعم از اصلاح‌طلبان و شخصیت‌های با تجربه شده این گروه را عملاً از نقش‌آفرینی محروم کرده است.

۴_ نکته بعدی که باز هم تاسف‌آور است، این است که اکثریت مردم به دلیل تضعیف نهاد انتخابات و حاکم شدن یک ناکارآمدی مفرط در عرصه‌های اقتصادی و سیاسی و اداری علاقه‌ای به استفاده از فرصت صندوق انتخابات ندارند. وقتی مردم با انتخاب‌شان می‌خواهند پیامی را ارسال کنند و عده‌ای در حاکمیت علاقه‌ای به شنیدن آن ندارند، وقتی مردم گروهی را انتخاب می‌کنند و عده‌ای همه تلاش خود را می‌کنند که آن را بی‌خاصیت کنند، طبیعی است که یک سرخوردگی سیاسی مزمن در جامعه ایجاد می‌شود. ناکارآمدی‌های بروز کرده به علاوه فشارهای اقتصادی سنگین مردم را حسابی از صندوق دور کرده است.

۵_ به رغم این مشکلات به نظر می‌رسد، انتخابات با مشارکت یا بدون مشارکت مردم برگزار و در حالت دوم، مجلس دوازدهم که به قول حداد عادل مثل همین مجلس انقلابی یا حتی انقلابی‌تر است، تشکیل خواهد شد و بر تمام شئونات مردم اثر خواهد گذاشت. نکته‌ای که هم سیاسیون و هم عامه مردم به آن بی‌توجه هستند، این است که تبعات مجلسی که تشکیل خواهد شد، دامن همه مردم؛ اعم از آنها که در انتخابات شرکت کرده یا نکرده‌اند را خواهد گرفت. برخوردهایی که امروز با اساتید دانشگاه، پزشکان، وکلا و حتى بدنه اجتماعی زنان می‌شود، علامت‌هایی است که تبعات انتخابات گذشته را به نمایش می‌گذارد. ما هنوز هم معتقدیم اگر ذی‌نفعان اجتماعی و صنوف مختلف به صحنه بیایند، اگر دانشجویان، ورزشکاران، پزشکان، صنعت‌گران، جوانان و زنان برای منافع صنفی به صحنه بیایند، ممکن بود بتوانیم از یکدست شدن مجلس دوازدهم جلوگیری کنیم اما چنین افقی را فعلاً نمی‌بینیم. به عبارت دیگر معتقدیم مجلسی که همگام یا نظر اکثریت مردم باشد، غیر ممکن به نظر می‌رسد؛ شاید بتوانیم با تشکیل مجلس فن‌گرا که اقشار و صنوف مختلف جامعه یا به عبارتی ذی‌نفعان اجتماعی را نمایندگی کند از فشارها بر مردم کاست.

۶_ در این مقطع اعلام می‌کنیم که هنوز تصمیم‌گیری در مورد شرکت یا عدم شرکت در انتخابات زود است و هنوز باید منتظر کنش‌گری نخبگان در عرصه محلی و ملی باشیم و هنوز باید منتظر باشیم که خروجی نظارت استصوابی چه خواهد بود. همچنین باید دید روند اتفاقات به کدام سمت خواهد رفت. در این مقطع از پیش ثبت‌نام شخصیت‌های محلی و ملی استقبال می‌کنیم تا فرصت‌های احتمالی آینده نسوزد. اما تصمیم‌گیری نهایی را به بعد از مشخص شدن قضا و ترجیحاً با هماهنگی سایر احزاب همسو صورت خواهد گرفت.

۷_ به نهادهای حاکمیتی هم این نکته را تاکید می‌کنیم که اگر با تحلیل ما از فضا مخالفید و واقعاً فکر می‌کنید انتخابات مهم است و می‌خواهید اکثریت مردم در آن شرکت کنند باید در برخورد با مردم رفتار دیگری در پیش بگیرید. در این دو ماه تصویب لایحه عفاف و حجاب و بحث‌هایی که در مجلس برای آن انجام شده و فشارهایی که مقامات امنیتی و انتظامی و قضایی در مساله حجاب کم‌وبیش آورده‌اند، اقداماتی در جهت کاهش حضور مردم در انتخابات ارزیابی می‌شود. اگر این حرف ما که شما دنبال مشارکت حداکثری نیستید را قبول ندارید، تلاش کنید آن را که مساله‌ای کاملاً اجتماعی است، سیاسی نکنید و از آن خط‌کش ارزشی و ضدارزشی برای نظام نسازید. اجازه بدهید مردم در آرامش برای شرکت یا عدم شرکت در انتخابات تصمیم بگیرند. همچنین در مساله اقتصاد باید گشایش‌هایی ایجاد شود. وقتی پس از دو سال از حکومت یکدست شما هنوز مسائل مهمی چون لوایح FATF حل نشده و ایران در کنار کره شمالی و میانمار در لیست سیاه قرار دارد، مردم علامت خوبی در جهت شرکت در انتخابات دریافت نمی‌کنند. به جای اینکه از طریق و صداوسیما بخواهید مردم را بمباران تبلیغاتی کنید، بیایید اقداماتی انجام دهید که مردم احساس کنند، عقلانیت برگشته است. روابط بین‌المللی برای مردم و سفره‌های آنها مهم است. چرا در جهت حل مشکلات با جهان گام برنمی‌دارید؟ ما فکر می‌کنیم راه ترغیب مردم به مشارکت در انتخابات به صورت غیرمستقیم و با حل برخی مشکلات مبتلا به جامعه امکان‌پذیر خواهد بود.